मंगर बैशाख ११ , ११ बैशाख २०८१, मंगलवार| थारु संम्बत:२६४७

भजहर

भजहर

मनमती बखरिया
अझकल वसन्त ऋतुके हरियालीसँगे गाउँघरमे भजहरके चम्पन बह्रल बा । हिन्दुनके महान पर्व होली वर्षके अन्तिम पर्व हो । यकर आघे बिटल टिहारहे ओ अइटी रहलक् समयहे बिदाइ करना ओ नयाँ सालके आगमन (नयाँ वर्षह निउटा) करे बेला भजहर भग्ना चलन बा ।

भजहर खास कैके थारु समुदाय, राना थारु समुदाय ओ कठरिया समुदायम भग्ना चलन बा । यी टिहार (भजहर) चैत महिनामे चिरैं भजहर ओ वैशाख महिनाम बरका भजहर भग्ना चलन बा । यी भजहर थारु समुदायम देश बन्ढिया ओ केसौका मिलक भगैठैं कलेसे राना ओ कठरिया समुदायम भर्रा (गुरुवा) भगैठैं । यी पर्व चल्टी रलक सालम जत्रा फेन रोग ब्याधि, दुःख, कष्ट, बिग्रल काम सब लैजा ओ बाहर ठाउँसे हमार गाउँम नैअइना चाही देवी माता रक्षा करहो कैक जाम या अन्य रुकवाके दहियासे धपैना (भगैना) चलन बा ।

थारुनके रितिरिवाजके आधारम चिरैं (चराई) भजहरके मतलब चिरैंह देवी माता मानक पूजा करना चलन बा । चिरैं जहाँ जहाँ उडक जैही उहाँ उहाँ आपन पख्नासे (पखेता) से बेनिया डोलैही, ओस्टक रोग विरोग, दुःख, कष्ट लैजिही कैक चिरैनके पूजा करटी आइल डेखजाइठ ।

यी भजहर कना पर्व कौनो ठाउँम तीन चो, कौनो ठाउँम दुई चो भगैना चलन बा । यी भर्रा ओ गुरुवाम भर परठ । कौनो ठाउँम एकचो थारुकेल, एकचो जन्नीकेल, एकचो लवण्डिनकिल भजहर भगाइट डेखा परठ । लेखिन भग्नाभर गाउँभरिक सँगे भग्ना चलन बा ।

यी भजहर भागेबेर सक्कुजन आपन आपन भेषभुषाम एकडम सपरक, श्रृंगारपतार कैक भग्ना ओ आपन आपन तरफसे सक्कुजन मिठ–मिठ परिकार बनाक लैजिना चलन बा । पूजापाठ करक देश बन्धिया सेक्ठ । टब सब जन आपन आपन घरसे पकाक लैगैल चिज (परिकार) साटासाट कैक खैना, दुःख, कष्ट एकआपसम बट्ना ओ रमाइलो करना करठ । थारु समुदायके भजहरम मेरमेरिक नाच करना, बटकोही बटैना, सजना गैना, खिस्सा कहानी सुनैना करठ कलेसे राना ओ कठरिया थारुम होरी नाच नच्ना ओ होरी खेलक मनोरञ्जल कैक दिन बिटैठ ।

खानाके परिकारम थारुनके ढिक्री, रोटी, फुलौरी, कच्रीक बरिया, सिध्रा, सिन्की आलु रठिन । ओस्टक कठरिया ओ राना थारुनके फेन अण्डिक भात (गुरी मिठाइ डारल), मच्छी, मासु और और परिकार रलेसे फेन विशेष कैक अण्डिक भातह ग्राह्यता डेठ । यिहिनह ‘मिसौला’ भात कठ । यी पर्वम सबजे घरसे लैगिल खाना मसे ठोर चेचे लेक गुरुवाह (भर्रा), देश बन्धियाह पूजा करक लाग डेठ । पूजा करक सेकक प्रसादके रुपम सक्कु जनहन डेना ओ भुलचुकम खाना पूजासे पहिलहे कोइ खादारी कलसे दण्ड, जरिवाना तिरना चलन रहठ ।

थारु समुदायम तीन दिनके लाग भजहर भागल बेला गाउँक पच्छिउँ ओर बहुट लम्मासे घर बनाइल रहठ । उ घरम जत्रा फेन मनै भजहर भागल रठ सबजे ओहैं बसेरा लेठ । घरे आइ नैपैठ । उ समयम लवण्डीन घरे आइ पैठ लेकिन विवाहित महिला नैआइपैठ । पाछ अन्तिम दिन साँझक खानापिना पकाक घर आइबेर पूजापाठ देश बन्धिया करठ टब डगरम नघान काटक केल घर आइ पैठ । ओ, आपन पकाक आनल खाना घर आक सक्कु परिवार बाट्क खैना ओ समापन करना चलन बा । मने, राना कठरियाम ओइनके भल्मन्साके घर जाक भर्राके साजल पानी खाककेल घरे जाइ मिलठ ।

भजहर का कर भग्ठ ? कहबेर चैत ओ वैशाखम बदल्टी रलक मौसकके कारणसे हैजा, महामारी, दादुरा, दैवी प्रकोप, झाडापखला, सर्दीगर्मी (सरदगरम) यी सब भगैना ओ आपन गाउँम आइ नैडेना कैक देवी माताके पूजा हुइठ । यी पर्वम देवी माताह भगवानके रुप मानक परठ कना विश्वास बा । यकर संग हमार संस्कृति, पहिचान ओ रितिरिवाज फेन सम्बन्धित हुइल ओरसे एकडम महत्वपूर्ण मानजाइठ ।


error: Content is protected !!