कथा
मडुवा काका
इ मडुवा ठरुवा दिनके दिन जार ढोक्के आइठ । आझ टो जातसे खोल्बे नाइ करम ढोका । चाहे घामे मुए चाहे मछ्छ्रर काटिस । बरबरैटी रहैं गिनै काकी । काका फें चिल्लैटी खोल्बे टो खोल नैटो ढोका सोका टुरडेम कहटी रहे । उहर छोटछोट बाबुभैया हुके अपन बाबाके असिन जाँर पिके बोलल् । सुनके खोब जोर्से रोइ लगनै । मै फें रोइ लग्नु । जन्नाहा बुझ्नाहा बरवार होराखल रहुँ । काकी मनमे मैयाँ लग्निन ओ सोच्नै । घामफें लागठ हुइहिन । मछ्छरनसे कट्वा पाइठ हुइहि । अझकल साँपनके डरफें रहठ कहिके ढोका खोल्डेनिन । ढोका खोल्टि काका भिट्टर पेलल् । काकी हिन मारे लागल । मै छोट रहुँ । कुछ करु कलेसे करे नाइ सेक्ना । बोलुँ कलेसे का बोलुँ । टब एक्के घचिम बाबा ओ परापु हुकरे उठगिनै । टब काकाहिन सम्झैटी काकीसे झग्रा कर्नासे छुटैनै ।

असिन टै काहे कर्ठे जाँर पिके इ करके टैं का पैबे । मजासे अपनहे अपन लर्कनहे टो हेर । पहिले टो एक्केम रहि । आब टोरे कारण अल्गाफें गैली । टंै आब आउर का खोजटे, मजासे अपन अपन खा ना । कहिके बरापु आउर बाबा खोब सम्झैनै । भात ओत खाइक कहनै । मने उ मडुवा मनै भात का खाइ । कबु टिना मिठ नाइ हो कबु भात जुराइ गिल बा कहटी बहाना लगैटी भात नैखाइल । ना सुटे डेहे किहिनो ना सुटे अप्ने । रात हुइटि गिल अपन्ही बरबराइल बरबराइल । रातफें होराखल रहे । आउर पाछे निंडाइ गिल । मन मने सोच्नु पहिले हमार बाबाफें अस्टे कराए ।

अझकल नैकराइठ नैबोलठ् ओत्रा जाँर नैपियठ । टबमारे मजा लागे मने आब बाबा ओसिन कर्ना छोरल टो काका सुरु हुइगिल । रोज ओस्टे आके झग्रा करठ । सोंच्ठँु आखिर जाँरके पिके का मिल्ठिन । अपन जिउक् नोक्सान किल । ना घरमे शान्ति ना खुशियाली । कब दिमाग अइहिन कहुँ । मने सुरा कहँु गुह खाइ छोरी । बिहान हुइटिगिल होटलमे पुगल डेखे सुने मिले । का अस्टेके जाँर पिटि जिन्गि कटैही का । जाँर सक्कु समस्याके हल हो अस्टे अस्टे मनमे बात खेलैनु । सोंच्नु कि जोन कुछ बाबा, काका हमार घरेक मनै करनै मै ओसिन डगर नैलागम । जार डारुके लट लग्लेसे फें चहबो टो छोरे सेक्जाइठ । सब अपनमे टो रहठ कैह्के मपन जिउ सम्हाँरु ।

एक दिन डुकनडरुवा वाला घरही पैंसा मागे आइगिल । काकीहिन कहे लागल कि टोहाँर ठरुवाहे नैडेबो टो गरयाइठ धम्की डेहठ् हम्रे काकरि ओकर खाइल पंैसा डेउ । आब तो हमार डुकान कैसिक चली कहटी दुई चार बात सुनाइल । काका जुन जाँर पिके एक कोनुवँम् ढनमनाइल रहे । काकीहिन नैमजा लग्निन ओ लर्कनके पहराइक टन दिन रात मजुरि कर्के ढर्ले रहि उहे डैडेनै ।

अस्टे करठ एकएक कर्टी दिन बिट्टीगिल । एक दिन जाँर पिके पुल मनसे लडियामे गिरल खबर सुन्नै । सुन्टी किल काका हिन लडियामे सक्कु गाउँक् मनै खोजे लग्नै । घरे रुवाबासी हुइ लागल । बाबा, बरापु हुँकरे काम करे जाँइ । सकर्ही गिल मनै साँझ अन्ढार हुइल बेला घरे पुगंै । उ दिन मै सइकिल चलाइठ चार गाउँ नाहाँगके बलाइ गिनु । अत्रा जोर्से सइकिल चलैनु कि अत्रा हलि पुग्नु पटै नैचलल् । टब ना मोबाइल ना फोन रहे । भरखर कोइ कोइ किल चलाए । वहाँसे आइठ आइठ दिन बुरे लागल रहे । गाउँक् मनिक मनै बरा दुर बन्ढुवामे अट्कल भेटैनै ।

हमार आइठ् सम पानी मनसे लासहे निकारके घरे सम नान सेकल रहंै । सबजे बहुत दुखी रहंै । आँखी मनसे आँश नैरुकिन । मै फें रोइनु बाबनके बरापुनके, काकीके कहल बात मानठ ओ जाँर डारु नैपियठ टो आझ इ दिन नैडेखे परठ । आब जैना मनै टो छोर्के चलगिनै । आब रोके उहिन याद कर्के का कर्बो । भावीके लिखल तरठ । जा हुइना रहे होगैल । हम्रे सक्कुजे बटी । आब अप्ने अपहिन समहाँरा, बहुरिया कहटी सझाइल । गाउँ मनिक मनै नाटपाँट सबजे सम्झाइ लग्नै । अस्टे दिन प्रति दिन कर्टि बिटगिल । दिनपाट खवा सेकनै । अत्रा सजिले कहाँ रहि भुलैना । काकी काकाहिन समझके रोइ परंै । मने ढिरेढिरे अप्ने आपहिन समहँरटी लर्कन पर्कनके बारेम सोंच्टि आघे बहरे लग्ली । आब सक्कु मजा बावै काकी भैया, बहिनियाँ सब घरेक् मनै पुरान बात भुलाके आघे बहरे लग्नै । आउर आब अपन जिन्गीम खुशी बटैं ।

जानकी १ दुर्गौली कैलाली